Mitsubishi Eclipse Klub Polska

[WodzuSE]

W tym odcinku naszych rozwa?a? na temat budowy systemu audio w samochodzie, na wst?pie zajmiemy si? odrobin? teorii na temat podstawowych zasad s?yszenia w og?lno?ci i s?yszenia przestrzennego w szczeg?lno?ci.

Wi?kszo?? wra?e? s?uchowych ma charakter subiektywny. Ludzie posiadaj? w?a?ciwo?? odczuwania drga? akustycznych w bardzo szerokich zakresach cz?stotliwo?ci i intensywno?ci. Badania naukowe wykaza?y, ?e cz?owiek s?yszy d?wi?ki o cz?stotliwo?ciach od ok. 20 Hz do 20.000 Hz oczywi?cie m?ody i zdrowy, wraz z wiekiem s?yszymy coraz gorzej, zw?aszcza wysokie cz?stotliwo?ci. Dowiedziono, ?e przeci?tnie cz?owiek w wieku 50 lat s?yszy ju? tylko do 12.000 Hz. Inne wra?enie - g?o?no?? - jest subiektywn? ocen? nat??enia d?wi?ku. Subiektywne wra?enie g?o?no?ci w zale?no?ci od nat??enia d?wi?ku podlega podstawowemu prawu psychofizjoloficznemu, kt?re ustala, ?e g?o?no?? d?wi?ku nie ro?nie proporcjonalnie do nat??enia d?wi?ku, lecz proporcjonalnie do logarytmu nat??enia d?wi?ku.

W zwi?zku z tym celowe jest wyra?anie nat??enia d?wi?ku w jednostkach logarytmicznych - decybelach. Nasze ucho jest w stanie us?ysze? d?wi?ki 1.000.000 razy g?o?niejsze od d?wi?ku najs?abszego, zakres ten obejmuje 120 dB.

Zdolno?? umiejscawiania ?r?d?a d?wi?ku w przestrzeni opiera si? przede wszystkim na okre?lonych r??nicach pomi?dzy d?wi?kami odbieranymi lewym i prawym uchem. Gdy ?r?d?o d?wi?ku nie le?y na osi symetrii g?owy s?uchacza, to wyst?puje r??nica czasu docierania d?wi?ku, spowodowana d?u?sz? drog? fal d?wi?kowych do bardziej odleg?ego ucha, oraz r??nica nat??enia d?wi?ku wywo?ana zacieniaj?cym dzia?aniem g?owy. Badania naukowe nad kierunkowo?ci? s?uchu wykaza?y, ?e decyduj?ce znaczenie maj? r??nice czasu docierania d?wi?ku do ka?dego ucha. Najwi?ksza czu?o?? ucha ludzkiego przypada na zakres cz?stotliwo?ci od 1000 do 3000 Hz. Zacieniaj?ce dzia?anie g?owy powoduje, ?e w przypadku ?r?de? po?o?onych asymetrycznie, ka?de ucho odbiera d?wi?ki o r??nym nat??eniu. R??nica jest tym wi?ksza, im dzia?anie g?owy jako przeszkody b?dzie silniejsze, a wi?c b?dzie wi?ksza dla ton?w wysokich. W przypadku d?wi?k?w z?o?onych, a w szczeg?lno?ci przy s?uchaniu muzyki, ucho zacienione odbiera d?wi?ki o innej barwie wskutek zmniejszenia zawarto?ci d?wi?k?w o wy?szych cz?stotliwo?ciach. R??nica ta jest dodatkowym czynnikiem u?atwiaj?cym lokalizacj? poszczeg?lnych ?r?de? d?wi?ku, np. wokalist?w czy instrument?w muzycznych. S?dz?, ?e te podstawowe zasady pozwol? zrozumie? kryteria jakimi b?dziemy si? kierowali przy doborze miejsc monta?u g?o?nik?w. Poniewa? celem stereofonicznego przekazu d?wi?kowego jest wytworzenie u s?uchacza doskona?ej iluzji, ?e znajduje si? on w pomieszczeniu, w kt?rym zachodz? naturalne zdarzenia d?wi?kowe, oraz ?e odbierany przez niego obraz d?wi?kowy jest przestrzenny, a poszczeg?lne ?r?d?a d?wi?ku s? rozmieszczone prawid?owo.

Poni?ej przedstawi? niekt?re kryteria, jakimi b?dziemy si? kierowali przy ocenie brzemienia systemu akustycznego.

Zniekszta?cenia s? to wszelkie deformacje d?wi?ku w por?wnaniu z orygina?em wywo?ane zniekszta?ceniem przebieg?w elektrycznych w torze akustycznym naszego systemu.

Zak??cenia s? to wszelkie szumy toru akustycznego, tak?e wszelkie ha?asy spowodowane prac? silnika samochodu i ha?asem toczenia k?? oraz wszelkie inne ha?asy jakie s?yszymy w kabinie w czasie jazdy.

Czysto?? obrazu d?wi?kowego jest to czysto?? brzmienia poszczeg?lnych instrument?w i ich grup w ca?o?ci utworu muzycznego umo?liwiaj?ca ich wy?owienie s?uchem z obrazu d?wi?kowego oraz ostro?? kontur?w poszczeg?lnych element?w sk?adowych konstrukcji utworu muzycznego. Prosz? o zwr?cenie uwagi, jak cz?stym zjawiskiem jest "rozmazanie" g?osu wokalisty lub zmieszanie g?osu wokalisty z akompaniamentem w taki spos?b, ?e s?owa utworu muzycznego s? niezrozumia?e.

Atmosfera akustyczna jest to subiektywne odczuwanie wra?enia wsp??obecno?ci w pomieszczeniu, w kt?rym trwa koncert lub nagranie. S?uchacz zatraca poczucie przebywania przed g?o?nikami swojego systemu audio i zostaje wirtualnie przeniesiony na koncert. Oczywi?cie podczas budowy takiego systemu audio b?dziemy do tego d??y?, wyobra?my sobie, ?e p?dzimy naszym autkiem i jednocze?nie jeste?my na koncercie naszego ulubionego wykonawcy.

Barwa d?wi?ku jest to w?a?ciwe brzmienie poszczeg?lnych instrument?w i ich grup, jak te? subiektywnie odczuwana barwa d?wi?k?w orkiestry, wokalisty lub zespo?u muzycznego jako ca?o?ci.

R?wnowaga g?o?no?ci jest to subiektywnie odczuwana proporcja pomi?dzy g?o?no?ci? poszczeg?lnych instrument?w, a tak?e stosunek najg?o?niejszych d?wi?k?w do ?rednich i najcichszych.

Wreszcie przebrn?li?my przez podstawowe terminy i mo?emy przyst?pi? do konkret?w.

Kupujemy radioodtwarzacz
Przede wszystkim musi to by? odtwarzacz firmowy. Zakup dalekowschodniego produktu na bazarze lub gie?dzie zwi?zany jest z ryzykiem.

Jest to co prawda sprz?t tani, lecz mo?e si? okaza?, ?e jest dro?szy od firmowego. Gdyby uleg? uszkodzeniu, nie posiadamy gwarancji, naprawa mo?e by? bardzo droga lub niemo?liwa do wykonania.

Oddzielnym problemem dotycz?cym bazarowych i bud?etowych radioodtwarzaczy s? ich parametry. Przy pod??czeniu dobrego zestawu g?o?nikowego do taniego radioodtwarzacza na pewno us?yszymy jego szumy w?asne, charakterystyczne syczenie dobiegaj?ce z g?o?nik?w wysokotonowych. Cz?sto s? to radioodtwarzacze wyposa?one tylko w dwa kana?y wzmacniacza akustycznego o niskiej mocy - np. 5 W (nie dajmy si? zwie?? napisom). Niska czu?o?? toru odbiornika powoduje znikanie sygna?u stacji radiowych podczas jazdy lub pojawianie si? zak??ce?.

Zakup dobrego firmowego radioodtwarzacza w cenie 1000-2000 z? jest inwestycj? przysz?o?ciow?, zawsze mo?emy rozbudowa? nasz samochodowy zestaw audio, dokupi? wzmacniacz i dwu- lub tr?jdro?ny zestaw g?o?nikowy oraz g?o?nik basowy.

Markowe radioodtwarzacze posiadaj? wbudowany czterokana?owy wzmacniacz akustyczny i co najmniej dwa wyj?cia pozwalaj?ce pod??czy? wzmacniacz.

Radioodtwarzacze wysokiej klasy dobrych producent?w w cenie powy?ej 2000 z? posiadaj? czterokana?owy wzmacniacz akustyczny z zabezpieczeniem przeciwzwarciowym, dwa dwukana?owe wyj?cia do pod??czenia wzmacniacza, wyj?cie do sterowania subwooferem, cz?sto procesor d?wi?ku pozwalaj?cy na regulacj? op??nienia d?wi?ku poszczeg?lnych kana??w, stwarza to mo?liwo?? uzyskania symetrycznej wzgl?dem kierowcy sceny d?wi?kowej. Wbudowany wielopunktowy korektor d?wi?ku pozwala ustawi? brzmienie stosownie do parametr?w wn?trza samochodu (ka?dy samoch?d posiada pewne charakterystyczne cechy - tapicerka, kszta?t kabiny wp?ywaj?ce na akustyk?), rodzaju s?uchanej muzyki czy te? preferencji w?a?ciciela. Wiele radioodtwarzaczy przystosowanych jest do odtwarzania plik?w MP3.

Odbywaj?cy samochodem dalekie podr??e bardzo cz?sto korzystaj? z mo?liwo?ci, jakie daje system MP3 - 200 utwor?w ma jednej p?ycie CD. Musimy jednak zdawa? sobie spraw?, ?e wszystko to odbywa si? kosztem jako?ci d?wi?ku.

System kompresji, jaki jest stosowany w systemie MP3 pozbawia nagranie dynamiki, mikroszczeg???w, wprawne ucho s?uchacza na pewno odr??ni nagranie MP3 od oryginalnego nagrania audio. Mniej wygodny ni? odtwarzacz MP3, ale za to doskona?e parametry ods?uchu zapewnia zastosowanie zmieniarki.

Nowoczesne radioodtwarzacze s? przystosowane do wsp??pracy ze zmieniark? i posiadaj? ?wiat?owodow? transmisj? sygna?u audio mi?dzy zmieniark? montowan? najcz??ciej w baga?niku a radioodtwarzaczem. Ten system transmisji zapobiega przenikaniu zak??ce? do toru audio, generowanych przez silnik i systemy elektroniczne samochodu.

?r?d?o: Wies?aw Brzyszko, Dobry Ton "Filozofia s?uchania"