Mitsubishi Eclipse Klub Polska

[WodzuSE]

Cz?sto producenci samochodowych radioodtwarzaczy prze?cigaj? si? wzajemnie w wyposa?aniu swych produkt?w w coraz mocniejsze ko?c?wki mocy. Zacz??o si? od 4x20W,
potem nagle 4x30W, 4x35W, a teraz nawet 4x45W mocy w naszych odtwarzaczach. Wcale nie ?adko s?yszy si?: po co kupowa? wzmacniacz, skoro moje radio ma a? 4x35W? Sprawd?my, ile prawdy kryje si? w szumnych sloganach, przetestujmy prawdziwo?? podawanych danych. S?owem troch? fizyki dla ciekawskich. WARTO POCZYTA? !!!

Zaczniemy od przyj?cia pewnych istotnych za?o?e?, potrzebnych do dalszych rozwa?a?: ustalamy napi?cie zasilania (U) na pok?adzie naszego auta na 12V czyli U=12V; kolejnym parametrem b?dzie oporno?? g?o?nika (R) standardowo wynosz?ca 4 Ohm, czyli R=4 Ohm.

Wi?kszo?? z nas oczekuje przede wszystkim od kupowanego odtwarzacza jak najwi?cej mocy. Praktycznie jest to pierwsze pytanie zadawane przez kupuj?cego sprzedawcy. "Jakie to radio jest mocy". Producenci ju? dawno zauwa?yli t? tendencj? i rynek p?ka w szwach od urz?dze? o mocy
4x30W i wi?cej. Tymczasem wystaczy zastosowa? zwyk?e Prawo Ohma aby zbada?, ?e

TO CO TERAZ NAST?PI PRZECZYTAJCIE ZE SZCZEG?LN? UWAG? ...

Nat??enie p?yn?cego w naszym przyk?adzie pr?du (I) mo?na obliczy? jako I = U / R, czyli I = 12 V /
4 Ohm = 3A ampery (A), wobec czego ze s?ynnego ju? WZORU MOCY mo?emy ?mia?o obliczy? moc odbiornika P = U x I, czyli P = 12 V x 3 A = 36 W watt (W). Co zatem - zatem nasze radio mo?e odda? maksymalnie 36 W mocy - i w ?aden spos?b wi?cej !!! Fizyki nie da si? oszuka? !!!

Co najciekawsze - to jeszcze nie koniec. Nasz odbiornik, tak jak ka?dy inny przetwornik energii cz??? przetwarzanej energii MUSI odda? na straty nie b?d?c urz?dzeniem idealnym. Straty to g??wnie ciep?o, kt?re ka?dy mo?e poczu? dotykaj?c obudowy radia graj?cego jaki? czas. Straty z tego tytu?u to najcz??ciej oko?o 1/3 (s?ownie: jedniej trzeciej). Czyli z wyliczonych 36W, po zredukowaniu o jedn? trzeci?, pozostaje nam 24W.

Niestety, to nie wszystko. S? jeszcze inne straty. Radio nie jest bowiem prostym elementem grzewczym - sk?ada si? z wielu element?w nigdy nie osi?gaj?cych sprawno?ci 100%. Wi?kszo?? element?w elektronicznych (dotyczy to zw?aszcza tranzystor?w mocy) drastycznie traci sprawno?? wraz ze wzrostem temperatury. Niekt?re elementy s? w stanie znie?? maksymalne obci??enie chwilowo - nie stale. Dlatego te? trzeba ogranicza? ich obci??alno??. Nie wnikaj?c w dalsze szczeg??y charakterystyk element?w elektronicznych nale?y przyj??, ?e wszystko to przynosi kolejne straty, zmniejszaj?c uzyskane wcze?niej 24W o kolejn? 1/3. W efekcie uzyskujemy realn? (czytaj: PRAWDZIW?) moc oko?o 14-16 W !!! I na prawd? ni da si? wycisn?? nic wi?cej !!!

Zwr??cie uwag?, ?e do naszych rozwa?a? przyj?li?my warunki idealne. Brak problem?w z zasilaniem czy sta?? oporno?? g?o?nika. Nasz wynik jest zatem warto?ci? szczytow?.


Na potwierdzenie - dow?d naszych rozwa?a? przytaczam fragment testu radioodtwarzacza CDX C 880R firmy SONY z najnowszego wydania magazynu AutoHiFi. Producent podaje moc swojego urz?dzenia na poziomie 4x45W! W laboratorium mierzona jest zawsze moc ci?g?a przy 4 omach i wynosi ona 4x13W!

Sk?d zatem bior? si? warto?ci podawane przez producent?w? Bior? si? z r??nych definicji poj?cia MOC, a raczej z ich braku. W swych pomiarach producenci zapewniaj? bowiem urz?dzeniu jak najlepsze warunki pracy sprzyjaj?ce "podbijaniu" mocy. Zaliczy? do nich mo?na pomiar przy napi?ciu 14.4 V (w instalacji samochodowej praktycznie nie spotykane) czy zwi?kszony pr?g poziomu wyst?powania zniekszta?ce? (nie do przyj?cia w rzeczywisto?ci).

Trzeba przyzna?, ?e podawana przez producent?w warto?? 45W na kana? eksponowana wielkimi cyframi cz?sto opatrzona jest opisem moc maksymalna (co prawda dopiero w instrukcji). ?adko podawana jest (je?li ju? to ma?ymi cyferkami) moc nominalna ci?g?a albo sinusoidalna. Czym r??ni? si? zatem te poj?cia i jak z nich korzysta?? Postaram si? to wyja?ni?.

MOC SZCZYTOWA lub PMPO - zlepek s?owny b?d?cy w zasadzie chwytem reklamowycm nie maj?cy ?ADNEGO pokrycia w rzeczywisto?ci, a tymbardziej w normach hi-fi. Niekt?rzy podaj? j? jako sum? mocy muzycznej wszystkich kana??w (np. 4x40W=160W bomba nie?). I cho? tak sumowa? nie wolno to jest to nic w por?wnaniu do innych czarodzieji, kt?rzy na tajwa?skim jamniku potrafi? wypisa? du?ymi literami 1000W - warto?? wzi?t? z sufitu. Nie wolno sumowa? mocy, gdy? g?o?no?? d?wi?ku nie jest wprost proporcjonalna do oddawanej mocy. Zgodnie z logarytmiczn? charakterystyk?
wra?liwo?ci ucha aby nat??enie d?wi?ku wzros?o dwukrotnie konieczne jest dziesi?ciokrotne
zwi?kszenie mocy !!! Czyli od poziomu 10W dwa razy g?o?niej to nie 20W lecz 100W !!!


MOC MAKSYMALNA / MUZYCZNA - maksymalna moc wyj?ciowa wzmacniacza jak? mo?e odda? w ci?gu kr?tkiego okresu czasu mierzonego w sekundach. Moc maksymalna / muzyczna nie jest poj?ciem precyzyjnym. Z reg??y jest ona wi?ksza od mocy sinusoidalnej. Zgodnie z normami hi-fi nie jest brana pod uwag? przy por?wnywaniu urz?dze? ze wzgl?du na brak jednolitej definicji. Powinna by? podawana obok mocy sinus w charakterze informacji uzupe?niaj?cej.


MOC SINUSOIDALNA - ci?g?a moc wzmacniacza zdefiniowana normami hi-fi, a mierzona przy doprowadzeniu do jego wej?cia sygna?u sinusoidalnego o niezmiennym napi?ciu. Mierzona jest jako moc maksymalna danego urz?dzenia przy zniekszta?ceniach nie przekraczaj?cych warto?ci granicznych okre?lanych przez producenta lub normy hi-fi. T? warto?? mo?na uzna? praktycznie za miarodajn? warto?? mocy urz?dzenia.


MOC CI?G?A - moc, jakiej wzmacniacz mo?e dostarczy? w spos?b ci?g?y bez przegrzewania si? i przy minimalnych zniekszta?ceniach okre?lonych przez producenta lub normy hi-fi. Przyk?adaowo niekt?re normy okre?laj? te warto?ci na czas pracy min. 10 min przy temp. otoczenia 15-30 stopni i wsp??czynniku zniekszta?ce? nie przekraczaj?cym 1%.

Z powy?szych wywod?w wynika jeden wniosek: nie ma jednej i jednoznacznje definicji mocy wzmacniacza. I na dok?adk? nigdy nie wiadomo, jakimi normami pos?uguje si? producent - hi-fi czy w?asnymi (cz?sto do?? enigmatycznymi). Niestety nie ma r?wnie? precyzyjnie okre?lonych mi?dzynarodowych norm hi-fi. Najbardziej popularne to DIN 45500, IEC, IHF, FTC, EIAJ. Przykro to m?wi?, ale znacznie r??ni? si? mi?dzy sob?. 30W w IEC (20Hz-20kHz, zniekszta?cenia 0.1%) to 33W w IHF, 60W w FTC i 60W w EIAJ (przy zniekszta?ceniach 10%!). Ciekawawe, co?

Dla fana mocy wynika z tego wszystkiego nast?puj?cy mora?: w przypadku mocy nigdy nie wierz szumnym has?om i wielkim cyfrom. Staraj si? odnale?? dane dotycz?ce mocy sinus lub RMS i niech one pomog? Ci w decyzji. Niech moc b?dzie z Wami...